Edukira salto egin | Salto egin nabigazioara

Tresna pertsonalak

Eibarko peoria, San Blasa baino hobia
Hemen zaude: Hasiera / Blogak / Dantzing / Dantza ez da euskal kultura

Dantza ez da euskal kultura

Oier Araolaza 2015/06/11 11:52
"Emunen uste dugu euskal kulturaz ari garenean euskarazkoaz ari garela hizketan, hau da, euskal kulturaren ardatza euskara dela."
Dantza ez da euskal kultura

Argazkia: Felipe Loiola / dantzan.eus CC BY-SA

Ibai Iztuetak argitaratu duen Cultura vasca vs. euskal kultura liburuaren harira, Emun-ek euskal kultura zer den definitzeko dauden joera nagusiei buruzko sarrera argitaratu du, eta bertan, Sorguneak egindako proposamena aintzat hartu gabe, "ez berbazko" kultura adierazpenak ez dituzte aipatu ere egiten.

Euskal kultura zer den definitzeko debatean bi proposamen bakarrik erakusten dituzte. Lehenak erdigunean euskara jartzen du, eta ezaugarri erabakiorra hizkuntza, alegia, euskara, du: Euskal kultura da euskaraz egiten den kultura. Bigarrenak lurraldetasunean jartzen du fokoa: Euskal kultura da Euskal Herrian egiten den kultura. 

Sorguneak taldearen ekarpena

Orain urte batzuk Sorguneak taldeak dantza euskal kulturaren definizioan sartu ahal izateko kategorizazio bat proposatu zuen. Honela zioen:

"Hiru kultura kategoria nagusi berezi behar ditugu, beraz, herri honetako jardunak eta kultur politikak pentsatzerakoan:

• Berbazko euskarazko kulturgintza. Euskarari darion sorkuntza.
• Berbazko erdarazko kulturgintza. Gure herriko erdara desberdinetan egiten den sorkuntza.
• Ez-berbazko kulturgintza. Berbazko materialik erabiltzen ez duten sorkuntza diziplinak."

Hiru kategoria horien artean lehentasunezkotzat "berbazko euskarazko kultura" jo zuen Sorguneak taldeak. Bigarren maila batean aitortzen zuen "Ez berbazkoen izaerak ere (jarraidura / irekitasuna) badu garrantzia “euskal” delako horren mundu sinbolikoa eraikitzen jarraitzeko." Bere garaian aipatu nuen neuk behintzat konpartitzen ez nuen jerarkizazioa izan arren, pozten nintzela, lehen aldiz "ez berbazkoak" aintzat hartzen zituztelako.

Praktikak eta kultur politikek erakusten digute dantzaren konsiderazioa euskal kulturaren alorrean bigarren mailakoa dela, baiona Sorguneak egindako kategorizazio horri esker, behingoz hori aitortu eta arrazoitzen saiatu zen norbait. Ardatza hizkuntzan jartzerakoan berbazko hizkuntzarik erabiltzen ez duten adierazpenak sistematikoki baztertzeko izan den joera nagusiaren aurrean, ez berbazko kultura existitzen dela onartu, eta bigarren mailakoa bada ere, euskal kultura izaera aitortu zion Sorguneak taldeak. 

Ez berbazko kultura ez da haintzat hartzen

Oraingo hau atzerapausoa da berriz, hitzik gabeko kultura ez baita aintzat hartzen, eta Sorguneak taldeak irekitako zirrikitua, besteak beste dantza eta arte plastikoak kontuan har zitezen, ez delako baliatu. 

Dantzak ez darabil berbazko hizkuntzarik, dantza bera baita darabilgun hizkuntza. Kultur sorkuntza eta adierazpenerako erabil daitekeen hizkuntza bakarra berbazkoa dela pentsatuta dantza euskal kulturatik kanpo uzten dugu. Dantza lengoaia autonomoa dela barneratzen ez dugun bitartean berezkoa duen zati oso bat erauzten diogu euskal kulturari.

Gai honi buruz bi artikulu hauek idatzi ditut aurretik eta haietan esandakoa berretsi nahiko nuke orain: Bietan jarrai!

Amatino
Amatino dio:
2015/06/12 19:04
Ez dakit egia den, eta egia balitz ere ez dago modan, baina nik nonbait irakurria dut, Euskal Herriak badituela bi arlo (ez berbazkoak?) euskara bera baino bereziagoak. Batetik, etnologia-etnografia-folklore esparru zabal hori guztia eta, bestetik, legeria (foru-tradizioa).

Antzinako lege-tradizio horren berezitasuna Adrian Celayari entzun nion hitzaldiren batean eta beste esparruaz, berriz, ez naiz gogoratzen.
Oier
Oier dio:
2015/06/15 12:36
Etnologia-etnografia-folklore esparru hori, zabala da bai, eta zaila gertatzen zait bere osotasunean berezia baden ala ez den ebaztea. Berezitasunak indartzeko edo berezitzat jotzen genituen ezaugarriak haizatzeko joera izan dugu, hori hala da, baina iruditzen zait euskal kultura tradizionalaren zati eder bat inguruko beste kulturetan aurki daitekeenaren oso antzekoa dela. Lege-tradizioaz ezin ezer esan, baina folkloreari dagokionez nik ez nuke esango euskal folklorea euskara baino bereziagoa denik.
Iruzkina gehitu

Erantzuna formulario hau betez utzi dezakezu. Formatua testu arruntarena da. Web eta e-posta helbideak automatikoki klikagarri agertuko dira.

Galdera: Idatzi zortzi zenbakiak erabiliz
Erantzuna:
Aurkezpena

Dantzing

Hitzen eta gorputzen dantza

Oier Araolaza Arrieta (Elgoibar, 1972) Dantzaria naiz. Kazetaritza eta Antropologia ikasketak egin ditut, ETBn eta Elhuyar-en egin nuen lan, eta azken urteotan dantzaren komunikazioan eta kudeaketan ari naiz buru-belarri dantzan.com elkartean. Eibarko Kezka dantza taldea dut bigarren etxea eta Donostiako Argia dantzari taldeak argitzen dit bidea.  <eibartarrak> posta zerrendaren bidez Interneti zukua ateratzeko aukerak ikasi eta dantzaren alorrean aplikatzen saiatu naiz. dantzan.com izan da ahalegin horien ondorio nagusia, euskal dantzarien informazio gune bat. Gaur egun dantza eta generoaren inguruko ikerketa lanean ari naiz EHUn Mikel Laboa Katedraren babesarekin, eta Dantzertin euskal dantzako eskolak ematen ditut.

Blog honetako testuen lizentzia: Creative Commons by-sa

twitter