Marko orokorra: "...retrasa mucho..." (Molinaro, 2017)

Gilenek apuntatutako artikulu horretan (ikus aurreko sarrera) agertzen dirá zenbait deklarazio ganik Nicola Molinaro (ikertzailea an Basque Center on Cognition and Language) respektu ondoko artikulu hau:

Molinaro, N., Giannelli, F., Caffarra, S., & Martin, C.D., (2017) Hierarchical levels of representation in language prediction: The influence of first language acquisition in highly proficient bilinguals. Cognition, 164, 61-73.
Doi: 10.1016/j.cognition.2017.03.012 

Molinarok zehazki dio (Gara, 2017):

Tenía en la cabeza una idea: los euskaldunes deben predecir más. ¿Por qué? Por la forma de la lengua. «En castellano y muchísimos idiomas europeos tenemos preposiciones, auxiliares, artículos… que nos ayudan a estructurar el contenido. Estas palabras pueden ir antes o después. En castellano van antes, en euskara después. Ese hecho retrasa mucho a los euskaldunes el momento en el que pueden estructurar el contenido. Asumir un proceso palabra por palabra implicaría un coste de trabajo muy importante, hasta el punto dificultar la comunicación. Por eso, los euskaldunes han desarrollado más la predicción; lo necesitan». [Molinaro, an Gara, 2017-06-18]

Eta hortxe dago kuestio honen guztiaren marko nagusia: sintaxi buruazkenak asko atzeratzen du estrukturazioa e eduki komunikatiboa; hots, asko atzeratzen du interpretazio segurua. Eta gauza da ze inseguritate estruktural eta interpretatibo horren arrazoi bakarra dá sintaktikoa, zeinen zuzeneko efektua dá eraginkortasun komunikatibo esanguratsuki txikiagoa respektu hizkuntzak non ordenazioa dá burulehena. 

Sintaxi burulehen batean hiztunak ez du aurreikusi behar estruktura, zeren estruktura hori (eta berekin doan interpretazio zehatza) emana datorkio gabé errore posiblerik (horrek ahalbidetzen du, jakina, eduki komunikatibo horien expresio egokituago bat, expresio eraginkorrago bat). Baina, sintaxi buruazken eta hortaz diskursiboki inkoherente batean (eta zenbat eta buruazkenagoa izan, gehiago),  ez da hori gertatzen, zeren estrukturak soilik resolvitzen dira sintagma nagusien buruetan, eraginez gainkostu komunikatiboak.

Jakina, inefizientzia estruktural horiek sortutako gainkostua ezin izanen da gastatu modu efizienteago batean; esan nahi baita ze inefizienteki gastatutakoa ezin izanen dela gastatu integratzen detaile aberasgarri gehiago an estruktura sendo eta jarraituago bat, adibidez; esan nahi baita ze inefizienteki gastatutako energia komunikatiboa ezin izanen dela gastatu efizienteki afin lortu helburu komunikatibo sortzaileak. 

Arazo kruzial hori konpontzeko, soilik dago tajuzko bide bat: pixkanaka joatea garatzen baliabideak ze-duten-ahalbidetzen interpretatzen eta sortzen mezu potentzialki konplexuak efizienteki eta seguru, halatan ze hiztunaren ardura soilik izan dadin eduki komunikatiboa bera, eta ez estruktura. Arazo sintaktikoari soluzio sintaktikoa eman behar zaio: hiztunari eman behar zaizkió baliabide sintaktikoki eta interpretazionalki potenteak.

Eta horixe da marko nagusia non mugitu behar garen: sintaxi buruazkenak retrasa mucho el momento en el que se puede estructurar el contenido, dú atzeratzen asko eduki komunikatiboaren estrukturazio eta interpretazio segurua. Hortik aurrera, jarrai dezakegu mintzatzen buruz detaileak e ikerketa zein Molinarok eta beste koautoreek burutu duten. [⇶]
_____________________________
Irakur ere sarrera hau:
1:  Unitate sintetikoak vs analitikoak