asteartea, maiatza 22, 2018

Gilen: [inglesezko] "e-" aurrizkiak erabide artifiziala badu ere, azken urteetan naturalizatu da...

Dio Gilenek (hemengo komentario batean):
"e-" aurrizkiak erabide artifiziala badu ere, azken urteetan naturalizatu da nazioarteko baliabide gisa. Niri normal-normala begitantzen zait, eta esanahi aski garbikoa, Internetekin eta elektronikarekin lotutako terminoetan, bai mailegatuetan, bai erator litezkeen guztietan, hala nola: e-mail, e-commerce, e-business, e-banking, e-sports, e-paper, e-cigarette, e-car eta e-book.
Bai, "e-" aurrizkia datór ti laburdura e "electronic", eta azken urteotan zabaldu nazioartera. Eta gauza berbera gertatzen da kin "i-" aurrizkia, zeinek egin referentzia i Internet. Bitxia da, baina jakin berri dudanez, ingeles zaharrean bázen "i-" aurrizki bat zeinekin hasten ziren aditzak, besteak beste:
There are dozens of words in the Oxford English Dictionary from the 9th, 10th, 11th and 12th centuries that have the prefix i-: i-be (an old form of the verb 'to be'), i-creoiced (crossed), i-deme (to judge, deem), i-freond (friends), i-go (to go), i-hitte (to hit), i-hwat (everything), i-ken (to make known), i-mete (to meet), i-same (together), i-wepen (weapons), i-wis (certain) and many others.
The i- was a feature of Old English (before the Norman Conquest) and the first centuries of the Middle English period (up to about the 13th century). It later changed to y- so you had ygo and ywis, for instance. The words were written either with the i as a separate word, or hyphenated, and the Oxford English Dictionary has chosen to write them with a hyphen. This prefix was the equivalent of the German prefix ge- (remember that English is a Germanic language because of its structure). It was used to begin collective nouns (as weapons above), adjectives, adverbs and verbs. [The virtual linguist]
Eta gauza da ze euskaraz ere "e-" aurrizkia zén erabiltzen aditzetan, eta akaso beste erabileretan ere (nola genitiboa).  Bestalde, "e-" hori "i-"-ra pasatzea oso erreza da: "i-zan", "i-rakurri", "i-kusi", "i-bili", "i-gon", halatan non esan daiteke ze euskara zaharrean existitu direla bai "e-" eta bai "i-".

Hortaz, "-e" atzizki genitibo zaharretik (e-n-e, nir-e, horr-e-gatik, ar-e...) zuzenean derivatu daiteké "e-" berdin zaharra ere, akaso berrerabilia an genitiboak.

"e-" partikula gidoiaz idaztea (gidoiaz nahastu liteke kin "e-" inglesa) aukerakoa litzateke (jakina). Izan ere, gidoi horrek soilik nahi du nabarmendu a lotura estua arté (artén..., artéan..) "e-" partikula genitibo fonikoki ahula eta bere osagarri genitiboa (hala gidoiaz nola gabé).

Bestalde, euskaraz, "e-" elektronikoa idatzi liteké gidoirik gabe: "email", "ebusiness", ... nola ez-gutxitan egiten baita ingelesez ere, eta horrela "e-" genitiboa ezin liteke nahastu. Beti daude soluzioak. []

Etiketak:

1 Comments:

Anonymous Anonimoa said...



Genitivorako erabiltzen bada "e", dativorako (nori) erabili ahal da "i"; eta adlativorako (nora), erabili "a". Bakarrik edo combinatioan elkar postpositioak.

Luis Lauzirika.

asteartea, maiatza 22, 2018 12:34:00 PM  

Argitaratu iruzkina

<< Home