Erraztasunek (edo oztopoek) bádute eragina gáin praktika komunikatibo reala

Azken sarreran genioen ze gakoa e-diferentzia komunikatiboa arten sintaxi progresiboa eta regresiboa datza an euren efektibitate diferentziala. Zeren, espero litekeenez, hizkuntza batek ematen dituen erraztasun komunikatiboek (edo oztopo komunikatiboek) dúte izaten euren isla (nola ez ba!) an praktika komunikativo reala.

Konturatu ala ez, hobeto eta errazago (geuago) arituko gara noiz erabili baliabide sintaktiko potenteak. Eginen dugu, adibidez, umore eraginkorragoa edo birao sortzaileagoak, izanen gara oro har expresiboagoak, eta informazioa bera ere emanen dugu zehazkiago eta, hortaz, gehiago, zeren emanen baitugu efizienteago eta erosoago, eta hala kontextu kolokialenetatik hasita eta formalenetan bukatuta.

Ikus adibide bat, zeinen helburua ez doa haruntzago ze izatea ilustrazio bat e-prosamolde (konparatiboki) mugatua zein den irakurtzen euskarazko egunkarietan (ilustrazioa aski muturrekoa da, baina balio digu afin areago nabarmendu zértan datzan arazoa). Irakur, aurrena, nólatan hasten zen kontatzen an kronika e-partiduá Athletic-Malaga an Berria egunkaria (2015-2-1):

Lehen Mailan gaitza da neurketak irabaztea. Asko kostatzen da. Etxetik kanpo jokatzen denean are eta nekezagoa izaten da. Baina Athleticek atzokoa baino aukera hoberik ez du izango hiru puntuak irabazteko. Eta, hala ere, puntua ontzat eman beharrean da Ernesto Valverdek zuzentzen duen taldea. Partidaren azken hogei minutuetan bere gabezia guztiak azaleratu zituelako Athleticek Los Carmenesen. Muga asko dauzka Granadak, eta 68. minutuan jokalari bat gutxiagorekin geratu zen, epaileak Insua egotzi zuelako. Gorria merezi zuen Susaetari egin zion sarrerak. Handik minutu gutxira ezker izterrean hartu zuen min Pitik. Abel Resinok hiru aldaketak eginda zituenez, berdegunean jarraitu behar izan zuen. Eta garaipenaren gola sartzear egon zen. Birritan. Lehen errematea zutoinera bidali zuen Iraizoz gaindituta zegoenean. Eta bigarrena kanpora bota zuen area barruan egindako errematean. (H. Gallastegi)

Eta konpara goiko prosa mugatu, moztu eta ahul hori kin ondorengo prosa gihartsuagoa, askoz ere potenteagoa eta expresiboagoa, hartua ti Deia egunkaria:

Para el Athletic, el Granada empieza a convertirse en ese rival al que es mejor no ver ni en pintura porque cada cruce con él supone una pesadilla, un horror. Es la única explicación a mano tras el fiasco de ayer, puesto que es imposible entender lo que pasó sin apelar a causas que escapan a la lógica o al sentido común. De hecho, parecía que era inviable superar el desastre de la anterior visita a Los Cármenes, parecía porque aquello fue patético, y sin embargo ayer se logró. Esta vez no hizo falta ni perder para que el espectáculo resultase decepcionante hasta límites insospechados, aunque bien mirado este empate sin goles equivale a una derrota. Podría afirmarse que lo es, al menos desde la perspectiva anímica, puesto que es difícil hallar una ocasión más propicia para sumar tres puntos cuyo valor no es necesario enunciar en el actual contexto. Las arengas y la mentalización previas sirvieron de muy poco, prácticamente de nada. A la hora de la verdad, el Athletic dejó escapar una oportunidad de las que habrá pocas en el futuro. (J.L. Artetxe)

Ordena regresiboan kronikak izaten dira kronologikoagoak, monotonoagoak, mugatuagoak eta azken buruan gutxiago eraginkorrak. Ordena progresiboan, aldiz, joku expresibo askoz ere gehiago egonen da. Aparte erraztasun informatiboa. [⇶]