1659: "Uçac, anaya, oray ere gueyago dituc oronac eces egunac" [ezagutu da an 2011]

Azkenaurreko sarreran aipatzen genuen a-partikula konparatibo burulehená "ezez...", zein agertzen zaigu an urté 1659 an ahoa e-pertsona bat zein zuzentzen zaion ki bere anaia an terminu hauek: 

[…] que le dixo al dicho Miguel de Alemán, su hermano, con mucha cólera estas raçones en vascuence: Jaincoaren passioa! Uçac, anaya, oray ere gueyago dituc oronac eces egunac, que en romance quiere decir: “Dexarlos, hermano, que, por la pasión de Dios, son las más horas que los días”, que al sentir de dicho testigo las dichas raçones son palabras de amenaças y desafío. [1659]

Textu hori dá aipatzen, besteak beste, an tesia e-Urtzi Reguero titulatzén "Goi-nafarrera arkaiko eta zaharra: azterketa eta testuak" (2017), eta atereak ti textuak zein Maiora Mendiak eman dituén ezagutzera duela gutxi, justuki an 2011:

Nafarroako iparraldean jarraituz, Baztangoak dira orain dakartzagun esaldiak. Guztiak dira XVII. mendekoak, eta eskualdeko hiru herriri dagozkie: Amaiur, Irurita eta Arantzari, hain zuzen ere. Maiora Mendiak (2011: 148-152) eman zituen ezagutzera hiru lekukotasun hauek. [Urtzi Reguero, 2017:109]

Urtzi Reguerok dioenez:

Sintaxi aldetik, konparaziozko perpausak osatzeko eces partikula erabiltzen da: oray ere gueyago dituc oronac eces egunac (1659). [Urtzi Reguero, 2017:110]

Bide batez komentatu a-interesa e-partikula kontraitu hori ("ezez...") zeren biltzen baitu an 2 silaba hori bera zein "ezen ez..." edo "eze ez..." edo "ezi ez..." partikulek an 3 silaba, izanik horrela kasu askotan bereziki erabilgarria.

Baita komentatu, an haria e-azken sarrera, eze "ez" expletivoa an "ezen ez..." ez dela jada bere osotasunean expletivoa an "ezez...", non, behin kontrakzioa eginda, soilik litzake expletivoa bukaerako "-z" morfema

Azkenik esan ze, adibide honetan ere, baliabide burulehen konparativo horrek ez du aurkezten konparagai luze edo konplexurik, baizik justuki alderantzizkoa, guztiz sinplea, hain sinplea nola "egunac". [⇶]