Berriztarra (Lekeitio)
Berriztarraneko irudixa, Piñupe taberna barrixian. Irudixa: Kiñuka.
Aittitta Txiki elkartekuak aspaldittik dabiz Lekittoko argazki zaharrak biltzeko txindurri-lanian. Erakusketa monografikuak antolatzen dittuez: umiak... arrantzaliak... kirola... eta jentiari horri buruzko argazki zaharrak ekartzeko eskatzen detse, eskaneatzeko; gaiñera, bertan dagon jentia identifikatzen be saiatzen dira, erakusketetan ikusliei galdetuta. Ekimen txalogarri honekin artxibo politta osatzen dabiz.
Halan, azken erakusketian gaixa “tabernak” izan da. Betiko lez, bertatik bueltia emon neban umiekin, gaztetan ezagututako azken taberna zaharren irudixak ikusi nahixan. Nere faborituenetako bat topau neban: sanpedropeko Kai Gane. Halan be, bestia faltan bota neban: Berriztarra. Meabe arduradunari be galdetu netsan, eta hango argazkirik ez zekela erantzun zestan; horregaittik hartu neban hain sorpresa atsegiña atzo, Piñupe Hoteleko taberna barrixan sartu eta paretian Berriztarraneko argazkixa topau nebanian.
Antza danez, euren alabiak lagatako argazkixa da. Hormia dekoratzeko anpliaziñua Kiñukakuak egindakua da. Bertan Joxe gaztetan ikusi geinke, bodegako mostradore printzipalian. Betiko lez, mahoizko jantzitta; upelak nik gogoratzen nittuan moduan dagoz; eta esango neuke atzeko afixetako batzu be (“Gorostiaga y Goitisolo” etabar) ezagutu nittuala, urtiekin eta kedarrakin horittuta.
Askotan gogoratu izan naiz beti Berriztarraneko taberniakin. Umetan, sarri juaten giñan bertara –aitta halako zulo illunen zalia zan-, eta lanbro artian orduko errekuerdo bizixak dakadaz: Joxen goxotasuna (poliki-poliki egitten zeban berba, abots leunez, txikituak xentimo erdi igotzen zebanian be, bezeruari ixa-ixa barkamena eskatzen...); banderilla pikantiak, estraza papel gaiñian zerbitzatuta; mostradorian formika jaspeau berdia; barrika arteko illuntasun bildurgarrixa; ardau minduan eta upel zaharren usaiña...
Behiñ koskortuta, gurasuen ondotik hegan egin eta gero be, bertara juaten jarraittu neban baiña beste plan batian: amak 5 litroko gantxillakin bialtzen ninduan, ardaua ekartzera. Joxek “kuartillo” neurrixakin betetzen ziharduala, nik lokalan barrukaldeko txokua ikusten neban: upel artian jarrileku batzu zeguazen, mahai txiki baten inguruan, fluoreszente argi motela illuntasuna ozta-oztan argitzen; gizon zaharren biltokixa izaten zan hori.
80 hamarkadan amaieria izango zan hori, eta handik gitxira itxi zeben. Andra-gizonak jubilauko ziran kontizu, eta arau barrixekin bodega ha ez zeguan kondiziño horretan mantentzerik. Nik 17 bat urte izango nittuan dana barriztau eta “Berriz” izeneko tabernia zabaldu zebenian; parranda latzen sasoia izan zan neretako, eta han barruan nenguala xelebria izaten zan lehengo bodega zaharra gogoratzia.
Harrezkero, esandako moduan, askotan ekarri izan dot gogora taberniori. Bereziki azken urte bixan, Bixkokalian biharrian hasi naizenetik, auzoko jentiak kontatzen destazelako hango gauzak. Adibidez, hau ez nekixan: horman gasolina “dispentsadore” moduko bat ei zekan, txiskeruak betetzeko. Norberak zabaltzen zeban txorrua eta (artian antigoteo sistemak ez ziran esistitzen) operaziñua normalian lurrian botatako gasolina-parrastadiakin amaitzen zan. Sasoi hartan tabernetan zigarro-mutxikiñak eta posporuak lurrera botatzen zirala kontuan hartuta, harrigarrixa da egurrezko etxe hartan sekulan ezebe ez gertatu izana...
