Saturday, March 30, 2019

Elhuyarrec exiliora igorriac haimbat hitz international amancommun

Josu Lavienec zeinac lan handia eguin eta eguiten duen buruz lexicoa an euscara dio ze jaquin behar da auqueratzen arten hitz bat edo bere synonymoac, prefosta hitz batec ez du galarazoten erabiltzetic bere synonymoric eta ezta erabiltzeac synonymoac hartzetic zuzenean hitz delaco bat ordez-eta bere edozein synonymo.

Guztia hau diot ze an ETB1eco informativoac dioscuen ze Calalunyan dutela debecatu erabiltea exilio hitza referituric ki hango politicoac bizi direnac exilioan.

Baina nola, esateraco Elhuyar hiztegiac, dakarren tzat gaztelerazco exilio hitza ordezcatze hau, J Lavinen hitzetan dakars soilic synonymoac falta duela hitz internationala den exilio hitza bera izanic omisione hori berarizcoa eta eguinic nahitara, honela

es > eu

  • 1  s.m. erbeste, atzerri, deserri
    se fue al exilio por motivos políticos: arrazoi politikoak zirela medio atzerrira joan zen
  • su exilio ha durado treinta años: bere erbestealdiak hogeita hamar urte iraun du

Esan den lez, nahi duenac jaquin nola esaten da erdal exilio hitza euscaraz ez du iracurtzen an Elhuyar exilio baina bai aitzitic gaineraco horiec izan ahal liratequeenac Josurentzat synonymo onhargarriac. Elhuyarrec zuzenqui eta zorrozqui du ukatzen exilio dela euscarazco verba bat. Eta ETB1ecoac (ondorioz?) dute obeditzen zintzoro nola ezagutzen ez balute euscara real sociala.

Jaquinic exilio verbea da verba international bat emaiten dut ondoren definitionea inglesez eta francesez, holan

inglesez
exile
the condition of someone being sent or kept away from their own country, village, etc., especially for political reasons:
The king went into exile because of the political situation in his country.
The deposed leaders are currently in exile in the neighbouring country.


francesez
exil
  • Situation de quelqu'un qui est expulsé ou obligé de vivre hors de sa patrie ; lieu où cette personne réside à l'étranger : Être condamné à l'exil.
  • Situation de quelqu'un qui est obligé de vivre ailleurs que là où il est habituellement, où il aime vivre ; ce lieu où il se sent étranger, mis à l'écart : Être relégué dans un exil provincial.

11 comments:

Josu Lavin said...

Çucen minço çara, Erramun. Raçoina daducaçu.
Elhuyar eta berce hizteguiguileec ere trampa descaratua eguiten dute termino internationalei guerra eguiten derauetelaric.

exilio eta exiliatu EU NA hizteguian aguercen dira eta honec erran nahi du euscaraz erabili direla.

Erabili ez balira ere, berdin leudeque repositorio honetan.

Milla esquer!

Josu Lavin said...

Berce hitz international bat Euscalçaindiac çacarroncirat bota nahi duena da:

exigitu

ad. [Oharra: Euskaltzaindiak, exigitu-k euskara idatzian izan duen erabilera kontuan harturik, hitz hori ez erabiltzea gomendatzen du; ik. eskatu eta behartu].

Elhuyarrec badakar hitz hau forma phoneticoan

exijitu

Anglesez to exact da, hau da, exigitu.

Josu Lavin said...

EU NA hizteguian honela aguercen dira:

exigitu . exigitu
exijitu . exigitu

Naffarreraz casu bietan forma classicoan. Ahosquera normala /exijitu da.

Erramun Gerrikagoitia said...

Hizteguiec behar dutena reflexatu da existitu izan diren formac baina batez ere existitzen direnac actualitatean. Baldin euscara existitzen bada XXIV. mendean beharco duquete aguertu orduco hizteguiec -batez ere- orduco euscara, orduan existituco diren hitzen hizteguia.

Academiac, edo gaintizenez Euskaltzaindia deituac, dioela dioena inukagarria da ze exigitu da euscal hitz real bat zein dago societate euscaldunean gainera sano sustraitua eta entzuten dena nonnahi.
Academiac eta nornahic jaquin behar luque ze ez dira synonymo exigitu, escatu eta behartu, zer gutiagoric exigitu ahal zaio Academia bati?

Batzuc nahi dute euscara mutilatua eta hortacoz dute mutilatzen euscara. Behar da reciclatu ascoren cascarra, lehenengo dezaten errespeta euscaldunoc -hori lehenengo- eta ere guc darabilgun euscara.

Erramun Gerrikagoitia said...

Edozeinec ere ba daqui ze differenteac dira ondocoac,

Udalari escatu dut subvencionea publicatzeco nire liburua.

Udalari exigitu dut subvencionea publicatzeco nire liburua.

Udala behartu dut subvencionea eman dezadan publicatzeco nire liburua.

Ez da izan behar sobera jaquituna euscaran ikusteco hor significatu differenteac hiru phraseetan.

Josu Lavin said...

Arraçoina duçu, Erramun. Erabateco raçoin bethea!

Josu Lavin said...

exilio

Del lat. exilium.

1. m. Separación de una persona dela tierra en que vive.

2. m. Expatriación, generalmente pormotivos políticos.

3. m. Efecto de estar exiliada unapersona.

4. m. Lugar en que vive el exiliado.

5. m. Conjunto de personas exiliadas.

Argui dago ecen erbeste edo atzerri ez direla exilioren berdinac. Eta gauça bera guerthatzen da desterratutaco millaca hitz internationalequin.

Hau compondu beharra dago ahalic eta lasterren!!!

Erramun Gerrikagoitia said...

Diozu Josu "Hau compondu beharra dago ahalic eta lasterren!!!". Ez dago duda zizpitzic hortan eta gainera erraza litzateque cambio hori baldin convencitzen balira hortan responsableac.

Baina ez dudana ikusten horren erraza da convencitzea responsableac, tamalez. Hor dagoz, besteac beste, nola iracurri ahal da an Jesus Rubioren bloga, Miriam Urkiaren taldea non bera da arduraduna (eta uste dut hortaz ere responsablea, diot hori zeren ez dira hitz synonymoac arduradun eta responsable). Baina reaccionatuco al dute talde hortacoec edo Miriam Urkia berac? Ez daquigularic ere zer pensatzen duten buruz critica hauec guc eguiten ditugunac.

Cambioa eta beraz correctionea, berez, da erraza, berez. Realitatean izan ahal da zailago hori cambio beharrezcoa.

Josu Lavin said...

Euscal idazleec onhartu behar luquete cambio hau, baina çoritzarrez ez dute eguin nahi.
Batuarena berarena den "filosofia" da cultur hitz internationalac baztercea.

Josu Lavin said...

Aurrenic identificatu behar dira cerrenda batean ceinçuc diren euscara batuan onharcen ez diren hitz internationalac. Adibidez, exilio eta exigitu.
Guero defini litezque euscaraz, baina berez hau innecessarioa da casu guehienetan.

Erramun Gerrikagoitia said...

Bai, zoritcharrez, eguia da ze
batueraren beraren filosofia da baztertzea cultur hitz internationalac.
Holacoxe eliteac dauzcagu.