DRINDOTS ARGENTINAN

Drindots Argentinan from GITB on Vimeo.

Hiru istorio

Kainek bekaitza mundura ekarri zuenetik denok sentitu izan omen dugu inoiz edo behin.

Historia, mitologia, Biblia, adibidez beteak daude.

Jose, Egiptoko Printzearen istorioak kontatzen du Jose bere aita eta anaiekin bizi zela.

Oso haur berezia zen, ametsak interpretatu zitzakeen eta. Gainera seme txikiena zen eta bere aitarentzat semerik kutunena zela pentsatzen zuten beste hamar anai-arrebek.

Hazi ahala gero eta seme kutunagoa bihurtu zen Jose eta anaiek gero eta gorroto handiagoa zioten, jeloskor zeuden, bekaitzak haien bihotzak jaten zituen.

Bekaitza hain handia zen, Jose hiltzea erabaki zuten.

Hori egiteko, Jose basamortura eraman zuten, baina bidean, plana aldatu zen eta merkatariei esklabo saldu zieten. Aitari hilda zegoela esan zioten.

Horrela Egiptora iritsi zen eta Faraonen ondoan lan egin zuen.

JoseK arrakasta handia zuen eta bere dohainarekin Faraoia eta Egipto salbatu zituen. Oso pozik bizi zenean bere aita eta bere anaiak miseria gorrian agertu ziren eta Josek barkatu egin zien.

Bekaitza agertzen da gure artean konparaketak egiten baditugu. Beti, aurkituko dugu norbaitek duen etxea gurea baino handiagoa dela, norbaitek duen itxura gurea baino politagoa dela, edo norbait gu baino azkarragoa dela , diru gehiago daukala, eta abar.

Kontuz ibili behar dugu, bekaitzik ez sentitzeko, gure buruarentzat besteak baino kaltegarriagoa da eta.

Bi ipuintxo gehiago:

Lehenengoa: Gizon bati gertatu zitzaion. Behin batez bere lanean lankide batek hurbildu eta esan zion barkamena eskatu behar ziola bekaitza sentitzeagatik. Gure gizonak galdetu zion zergatik eta bere lankideak alargundu zela erantzun zion. Erantzunak harritu egin zuen, noski.

Honetan bi falta aurkitzen dira: bat bekaitza eta bestea lankideak bere emaztea hilda egotea nahi zuela.

Bigarrena: Alegi bat da. Basoan, behin, ipurtargi bat oso lasai zebilen. Bat-batean konturatu zen suge bat bere atzean zegoela. Azkar baina lasai, bere bidea jarraitu zuen. Eguna pasa eta gero, sugea han zegoen, bere atzean, eta ipurtargia urduritzen hasi zen. Hiru egun ondoren, nekatuta, sugearekin hitz egitea erabaki zuen. Adar batean kokatu zen, sugeari begiratu zion eta galdetu zion: “Galdera batzuk egin niezazkizuke?” Sugeak ez zuela ohiturarik baina baietz erantzun zion.

-ipurtargiak: “ Nik zerbait egin dut zure kontra?”

- sugeak: “Ez”

-ipurtargiak: “Zure elika-katean nago?”

-sugeak: “Ez”

-ipurtargiak: “Orduan, zergatik jan nahi nauzu?”

-sugeak: “Ezin dut jasan zure dirdira!!!”

Kontuz ibili behar dugu gure dirdira ez galtzeko.

Edalontzia

“Bulego batean, edalontzi bat zegoen eta guztien bekaizkeria beregana erakartzen zuen haren neurriagatik: 500mililitrokoa zen!. Haren neurriagatik ez zen beharrezkoa beti betetzen ari izatea eta, gainera, 4-edalontziko dietarako egokiena zen.
Haren jabea lanez aldatu zen egunean berarekin joan zen edalontzia.

Lan berrian, bere edalontzia beteta zegokion tokira joan zen nagusia, eta bat-batean, bere edalontzitik ura zorrotadaka isurtzen hasi zen. Apurtuta ote zegoen?
Ez. Bere edalontzia negar egiten ari zen.
Negar egiten ari zen jadanik ez zelako denen bekaitzen iturri. Bulego hartan bazeuden beste edalontzi batzuk: 620mlkoak, 750mlkoak, baita ia litro bateko bat ere.
Ez zen ordurako denen arteko edalontzirik onena eta jabea edalontzia aldatu ala ez pentsatzen ari zen.
Ipuin motz honekin oso argi dago bekaizkerien jatorria, eta nahiz eta oso normala izan sentimendu hori, jendearen apaltasuna piztuta ekidin dezakegu

Txileko Chaqueteoa

Jorge Luis Borgesek esan omen zuen inbidia oso espainiarra zela, zerbait ona dela esateko “inbidiagarria da” baitiote. Eta José Luis Garci zuzendariak esan zuen inbidiak herritasuna izango balu, espainiarra izango litzatekeela. Ez dakit espainiarrak munduko bekaiztienak diren, baina argi dago hori egia balitz, txiletarrok gure ama lurraren joera hori heredatu dugula.

Bekaizkeria-mota berezia daukagu txiletarrok. “Chaqueteo” deitzen dugu. Sentimendu hori sentiarazten digute nolabait fama izaten dutenek edo bat-batean fama lortzen dutenek. Ikusten denez ez zaigu gustatzen inork fama lortzen duenean gure gustuko izateari uzten dio; fama lortu duen laguna ez zaigu gustatzen.

Lagun bati ongi badoakio berehala kritikatu dugu eta “nori irabazi dio horrek?” edo “zer dela uste du horrek” edo antzeko galdera entzun daiteke galderak entzun daitezke. Gu oso kritikoak gara baina gehienetan kritikoegiak esango nuke.

Horregatik ez dugu idolorik. Ez behintzat Argentinakoek bezala. Maradona txiletarra balitz, droga kontsumitzen harrapatu zuten lehen aldian gaitzetsiko zuten hedabideek, eta ez zen selekzioaren entrenatzaile izango.

Lehen fama handia izaten zuten artista asko pobre eta bakarrik hil dira. Baina, beharbada, hori da gure zorigaitzetako beste bat: eskergabetasuna. Artistak horrela amaitzen du bizitza “Txileko ordainketa” jaso duela esaten da eta hori da beste kontu bat.

Salieri Mozarten bekaitz

Nik film bat ikusi nuen, bekaitzari buruz hitz egiten zuen. Antonio Salieriren historioa zen. Pelikula hura Amadeus zen. Mozart Antonio Salierik pozoinduta hil zelako zurrumurrua zabaldu zen Vienan, Salierik Mozarten jeinua gorroto omen zuelako.
Antonio Salieri Italiako musikagilea zen, biolinista, eta azpikerian aritu zen Mozarten aurka, oso lehiakide arriskutsutzat baitzuen.

Inork frogatu ez duen zurrumurrua- Salierik Mozart pozoituta hil zuela-–, Nikolai Rimski-Korsakovek opera bat eta Amadeus filma egiteko baliatu zuen.

Beste zururmurru batek Wolfang Amadeus Mozart plagiatu zuela esaten zuen.
Lehia hori 1790ren inguruan hasi zen, Mozartek Salieri plagioaz salatu salatu zuenean. Momentu hartan Mozartek fama handia zuen, baina Salieri gainbeherakadan omen zihoan. Bere biziaren kontrako atentatua egin nahi zuela ere salatu zuen.
Mozarten susmoa hasi zen Salierik Wurtembergeko printzesaren irakasle lanpostua kendu zionean, 1780an.
Hurrengo urtean, Mozartek printzesaren piano-irakasle lana ere galdu egin zuen.
Mozartek “Las Bodas de Figaro” lehen aldiz antzeztu ondoren, Salieri salatu zuen opera zapuzten saiatzeagatik , eta estreinaldiari boikota egiteagatik.
Bere bizitzaren amaieran Salieriren osasunak okerrera egin zuen. Itsu gelditu eta bere azken urteak ospitalean eman zituen. Urte horietan Salierik Mozarten heriotzaren errudun izan zela aitortu zuen.

Valdés Penintsulako baleak

"Baleak eta euskaldunak" saioa egin ondoren, gure herriko baleez hitz egingo dugu.

Egia esan, ez dut ia ezer baleei buruz ezagutzen. Areago, ez dut inoiz balearik ikusi (beno, bakarrik telebistan, baina ez da gauza bera, noski). Horregatik, interneten aurkitu dudan testu txiki bat itzuliko dut.

Valdés Penintsulan agertzen den balea “Franca Austral”-a da eta artikulu honen arabera, ezpezie hau oso lagunkoia, soziablea, denez, arazorik gabe ikus daiteke, bai kostaldetik, bai txalupa turistiko batetik. Argentinan monumentu naturala aitortu dute eta urtero gero eta jende gehiago etortzen da izugarrizko animali hau ikustera.
“Franca Austral” baleak, buruan sortzen zaizkien kailuei esker, oso erraz identifikatzen dira. Ez dute bizkar-hegatsik, isats-hegatsa baizik (salto egiten dutenean ondo ikus daiteke).

Ugaztuna (ugatzak-mamas-dituena) izateagatik 4 edo 5 minutu bakarrik ematen dituzte uretan murgilduta. Dena den, arriskuan egonez gero, 40 minutu arte iraun dezakete eta ez dute150 metroko sakonera gainditzen.
Nahiz eta Antartidan elikatzen diren (planktonez), Valdés Peninsulara ugaltzera joaten dira urtero. Maiatzetik abendura leku berean daudenez, peninsula bihurtu da baleak begiratzeko munduko tokirik onenetakoa.
Amak eta kumeak beti elkarrekin egoten dira eta jolasten ikustea oso hunkigarria da. Nolanahi ere, oraindik jazartzen jarraitzen dute.
“Franca Austral”-a 50 urtera hel daiteke eta, ehiza egonda ere, balea-populazioa ehuneko 7,5 gehitzen da urtero.

Baleak Argentinako kostaldean

"Baleak eta euskaldunak" saioa egin ondoren, gure herriko baleez hitz egingo dugu.

Valdes Penintsula Chubut probintzian dago. Bere pasaia basamortukoa eta basatia da. 1999an 1999tik, toki hau Gizatasunaren Ondarea da. Han ikusi ahal dugu: “Punta Norte”, “Punta Delgada”, “Punta Pirámides”, “Caleta Valdés”, “ Txorien Irla” eta “Ameghino Istmo”.
Patagoniako Valdés Penintsulan bale-Frankak ikusi daitezke, munduan ez dago horrelako beste tokirik. Behatz-ahurrekin ukitu daitezkeela dakigu. Ekaina-azaroa bitartean puntu-puntuan etortzen baitira. Hegoan negua denean, baleek beren kumeentzat Antartidako ur hotzak baino nahiago dituzte Valdés Penintsulako ur epelagoak. Sakonera gutxiko urak dira hauek, eta baleak begien bistan izaten dituzu; izan ere, baleak eurak ere oso begiluzeak dira, dena ikusi nahi, eta itsasontzien ondoan ibiltzen dira. Hori aukera hori! 15 metro luze eta 40 tonako animalia bat ia ukitu ahal izatea! Neguan, baleek babestuagoak diren lekuak bilatzen dituzte erditzeko eta negu-hasieran, hamaika balea Nuevo golkora iristen dira. Valdes Penintsulan bizi diren baleak, balea-frankak dira eta haien bizi itxaropena berrogeita hamar eta hirurogeita hamar urte bitartekoa da. Patagonian zortzi ehun ale bizi omen dira baina guztiak aldi berean ez. Hiru urtean behin, balekumeak izaten dituzte, ondorioz, balekumeak hobeki zaintzeko golkoetara hurbiltzen dira. Ernalketari dagokionez oso teoria bitxia dago; hau da, emeak hainbat arrekin sexua izan ondoren, zein izango den sabelaldia aurrera eramateko esperma erabakiko du.

Penintsula barnean egingo daikezkeen ibilbide ederrekin jarraituz gero, ñanduak, marak, flamenkoak, itsas elefanteak, itsas leihoak, besteak beste, ikusiko ditugu.