Euskara

Esadacoa ¿"aldrevestu"?

 referentziak 2024/05/01 - 00:00:00

Igone Zabala (2014). "...aditz-izena eta izena maiz ez baitira baliokide semantiko-pragmatikoak."

 balbula 2024/04/30 - 00:00:00

Beraz, ikusten dugu ze Euskaltzaindia-k bultzatu ahal ditú proaktiboki joera eta dinamika berritzaileak

 balbula 2024/04/29 - 00:00:00

Possibilitate syntactico diversoac an euscara, baina kin valio communicativo (informativo) differenteac

 referentziak 2024/04/28 - 00:00:00

Corpus Historikoa: 683 "abstrakzio-" (izen huts), adieraziz prozesua edota ondorioa aúrka 87 "abstraitze-", denak ere adieráziz prozesua (ez ondorioa)

 balbula 2024/04/28 - 00:00:00

Konsulta daigun orain Corpus Historikoa ("abstrakzio bat" versus "abstraitze bat")

 balbula 2024/04/27 - 00:00:00

Ez da erabilteco systema erraza (53,75), behar da auquera aisago erabilgarria

 referentziak 2024/04/26 - 00:00:00

Ikustagun orain zénbat alditan erabili dirén "abstrakzio bat" eta "abstraitze bat" an Google: "1100 emaitza inguru" aúrka "Zero emaitza"

 balbula 2024/04/26 - 00:00:00

Igone Zabala (2014): "..., behin aditzetiko izen bat sistema lexikoan ondo finkatuta dagoenean, '-tze' daramatenak aditz-izentzat hartu ohi ditugu, eta baztertuta geratzen zaizkigu izenak behar dituzten testuinguruetatik."

Dio Igone Zabala-k an bere " Nominalizazio-eskalak eta hiztegiak " (2014) burúz erabilerá on aditz-izenak (nola " abstraitze ") noiz existitzen dirén ondo finkatutako aditzetiko izenak (alegia, nominalizazio-izenak ) nola " abstrakzio ": ..., behin aditzetiko izen bat sistema lexikoan ondo finkatuta dagoenean , -tze daramatenak aditz-izentzat hartu ohi ditugu , eta baztertuta geratzen zaizkigu izenak behar dituzten testuinguruetatik . [Zabala, "Nominalizazio-eskala eta hiztegiak", 2014] Bai, kasu aski orokor horretan (noiz existitzen diren ondo finkatutako aditzetiko izenak)... ... -tze daramatenak aditz-izentzat hartu ohi ditugu , eta baztertuta geratzen zaizkigu izenak behar dituzten testuinguruetatik . [Zabala, "Nominalizazio-eskala eta hiztegiak", 2014] Gure adibideari dagokionean (" abstrakzio " izen hutsa versus " abstraitze " aditz-izena), datozen sarreretan saiatuko gara ematen zenbait datu erákutsiz nóla " abstrakzio " (aditzetiko) izen hutsa guztiz finkatua dagoen an sistema lexikoa, halan ze " abstraitze " aditz-izena soilik erabili beharko litzake ki adierazi aditzaren ekintza edo prozesua , baina ez arrén adierazi ekintza edo prozesu horren ondorioa , zein adieraziko litzaké bidéz " abstrakzio " hitza an modu zehatzago , aberatsago , efizienteago , efektiboago . [2338] [ > > > ]  balbula 2024/04/25 - 00:00:00

Harluxet: "abstrakzio: iz. Ideia abstraktuak eratzeko adimen-prozesua eta -ondorioa."

Atzoko sarreraren ondoren , ikustagun gaur nóla agertzen den " abstrakzio " hitza an Harluxet hiztegi "klasikoa": abstrakzio iz. Ideia abstraktuak eratzeko adimen- prozesua eta -ondorioa . Bai, hortxe dauzkagu argiki, alde batetik " abstraitzea " (zein dén, edo zén , prozesua ) eta bestetik " abstrakzioa " (zein dún besarkatzen prozesua eta baita ondorioa ere ). Horrela, noiz referitu nahi dugun ki ondorioa , hobeki adieraziko dugú ondorio hori nola " abstrakzioa " (" abstrakzio bat "), eta ez nola " abstraitzea " (" abstraitze bat "), zein izanen litzakén soilik prozesuá nondik sortu dén abstrakzio hori (demagun 5 zenbakia ) Gainera, nola genioen atzo , berdinduko bagenitú " abstrakzio bat " eta " abstraitze bat " ez genuken sintaktikoki ezer irabaziko , eta bai galdukó aukera zehaztaile lexikoa . [2337] [ > > > ]  balbula 2024/04/24 - 00:00:00

Demagun orain ze "abstraitze" hitza sartzen da an hiztegi arauemailea nola izen hutsa ("iz."), adieraziz "abstrakzio" (an bere zentzu klasikoa: ekintza eta ondorioa): Zér irabaziko genuke? Zér galdukó?

 balbula 2024/04/23 - 00:00:00

Demagun "abstrakzio" (numeriko) bat nola 5 zenbakia. Abstrakzio hori, orain arte behintzat, ez da izan "abstraitzea" (aditz-izena, ekintza bat), baizik abstraitze horren ondorio bat, abstraitzeko ekintzaren ondorio bat, abstrakzio bat, 5 zenbakia, magnitude bat (izen hutsa)

 balbula 2024/04/22 - 00:00:00

Igone Zabala (2014): "...funtsezkoa izan daitekeen bereizketa garrantzitsu hori gehiegi nabarmendu gabe."

Honela hasten da Igone Zabala bere "Nominalizazio-eskalak eta hiztegiak" (2014), alegia mintzátuz gain tratamendu nahastailea artén aditz-izen sintaktikoak ( aditzetatik regularki jasoak ) eta nominalizazio-izen lexikoak ( izen hutsak ), zein zabaldu den an euskal hiztegiak , eta zeintaz ari ginen an gure atzoko sarrera (eta an gure 2013ko sarrera ): Gure híztegirík erabilienek baliabide síntaktikoak diren aditz-izenak erakutsí ohí dítuzte maíz baliabide lexikoak diren aditzetiko izenen ondoan , eta erabiltzaileak baliabide horíek egokiro balíatzeko funtsezkoa izan daitekeen bereizketa garrantzitsu hori gehiegi nabarmendu gabe . [Zabala, "Nominalizazio-eskala eta hiztegiak", 2014] Areago ere, esango genuke ze Euskaltzaindiaren Hiztegia -n nabari dá joera berritzaile orokor bat aldéz berdindu aditzetiko izenak eta aditz-izenak , adibidez noiz esaten dutén: non adibidez " igotze " sartu dutén an hiztegia nola izena (respektu Harluxet hiztegi klasikoa, non ez den agertzen zatio izán aditz-izen regular bat ), bitarten " garatze " ez den agertzen nola izena. Eta gauza bat dirá aditz-izen regularrak ( sistematikoki aditzetatik sortuak), zein dirén aditz-formak an funtzio mixtoa (aditz-izena, baliabide sintaktikoa , ez da hiztegikoa) baina finean adiéraziz aditzaren ekintza , akzioa ; eta beste gauza bat dirá izen hutsak (hiztegikoak, baliabide lexikoak ), zein, besteak beste, eta esango genuke ze nagusiki referitzen dirén ki ekintzaren ondorioa ,tipikoki hartuz ezaugarri lexiko (eta pragmatiko) propioak eta bereziak , horrela aberastuz eta finduz expresioa (bestalde, sintaktikoki ere aberasten eta fintzen da expresioa). Gainera, azpimarratu nahi genuke ze izen hutsak dirá sintaktikoki ere izen hutsak , hartuz adibidez adjetiboak ordéz adverbioak nola aditz-izenek (azken hauek adjetiboa hartuz gero, bihurtzen dirá izen hutsak , halan ze izenen sintaxi bera dute : dirá nominalizazio hutsak ). Igone Zabala-k (2014) dio ze gure hiztegi erabilienetan ez da gehiegi nabarmentzen funtsezkoa izan daitekeen bereizketa garrantzitsu hori artén aditz-izenak (baliabide sintaktikoak) eta izen hutsak (baliabide lexikoak): ... eta erabiltzaileak baliabide horíek egokiro balíatzeko funtsezkoa izan daitekeen bereizketa garrantzitsu hori gehiegi nabarmendu gabe . [Zabala, "Nominalizazio-eskala eta hiztegiak", 2014] Bai, hala da, baliabide horiek hain gutxi desberdintzen dira ze esanen genuke ze hiztegi arauemailean nabari dá joera berritzaile bezain nahastaile bat aldé berdindu bi baliabide-mota ezberdin horiek zatio arrazoi sintaktiko hutsak (estuasun sintaktikoak). [2334] [ > > > ]  balbula 2024/04/21 - 00:00:00

Berriro ere kin lehenagoco structura syntacticoa

 referentziak 2024/04/21 - 00:00:00

Igone Zabala (2014): "Nominalizazio-eskala eta hiztegiak"

Behinda Juan Garzia-k publíkatu an 1997 bere " Euskara lantegi ", edota Andres Alberdi-k bere " Oinarrizko Gramatika " an 2008 , atzo gogoratzen genuén gure 2013ko kritika bat ki joera zein nabari zén an Euskaltzaindiaren Hiztegia (hiztegi arauemailea), non hasiak ziren erabiltzen aditz-izenak za definitu aditzetiko izenak : - Gogoratuz gure 2013ko kritika ki tratamendu berria zein Euskaltzaindiaren Hiztegia ematen ari zitzaien (eta zaien) ki nominalizazio-izenak eta aditz-izenak Ildo horretatik gaur honátu nahi genuke 2014ko artikulu bat zein Igone Zabala-k idatzi zuén tratatuz gai hori, titulatuá " Nominalizazio-eskala eta hiztegiak " (an 31eskutik ). Hortxe doa osorik: ondorengo sarreretan saiatuko gará komentatzen horko ideia batzuk: Gorago esan lez, ondorengo sarreretan saiatuko gará komentatzen artikulu oso interesgarri hori . [2333] [ > > > ]  balbula 2024/04/20 - 00:00:00

Hobe beharrez, on iracurlea

 referentziak 2024/04/19 - 00:00:00

Gogoratuz gure 2013ko kritika ki tratamendu berria zein Euskaltzaindiaren Hiztegia ematen ari zitzaien (eta zaien) ki nominalizazio-izenak eta aditz-izenak

 balbula 2024/04/19 - 00:00:00

Nominalizazio horiek konbinatu ahalko dirá kin beste mekanismo sintaktiko rekursibo funtzional (koherente-burulehen) guztiak

Bukatzen genuén gure atzoko sarrera esánez: Eta hain justu horregatixe existitzen dira aditzetiko izenak , zeren aportatzen baitituzté hainbat aukera eta kolore ( sintaktiko-diskursibo-semantiko-pragmatiko-expresibo ) ki diskursoa, hainbat aukera eta kolore zein galtzen dirén noiz saihesten ditugún aditzetiko izenak (edo aditzetiko adjetiboak berdin ). Bai, errepika daigun: aditzetiko izenek eta baita aditzetiko adjetiboek ere ahalbidetzen dituzté hainbat aukera diskursibo-sintaktiko-semantiko-pragmatiko-expresibo zein desagertzen dirén noiz saihesten ditugún halako aukera linguistikoak (zatio ahuldade sintaktiko hutsa ). Horretaz gainera, aditz-konplementazioa ere ondo ahulagoa da an sintaxi buruazkena respektu burulehena . Bai justuki holaxe mintzo ginén an gure artikulua ti "Euskara orain. Eraginkortasuna helburu" (203:92) zeintaz jada mintzatu garén an 2323 , non jasotzen genuén honako textu hau ( klikatu gain irudia za ikusi textua hobeto ): nondik azpimarratu nahi dugú honako zati hau: ..., nominalizazio horiek konbinatu ahalko dirá kin beste mekanismo sintaktiko rekursibo funtzional (koherente-burulehen) guztiak arrén finean ahalbidetu joku sintaktiko eta expresibo nabarmenki potenteago-aberatsagoa . [Rubio, 2023:92] Esan nahi baita ze nominalizazioak ez dira baizik beste rekurso bat zein sintaxi burulehenak jartzen duén bere erabiltzaileen esku . [2331] [ > > > ]  balbula 2024/04/18 - 00:00:00

Eta hain justu horregatixe existitzen dira aditzetiko izenak, zeren aportatzen baitituzté hainbat aukera eta kolore (sintaktiko-semantiko-pragmatiko-expresibo) ki diskursoa, hainbat aukera eta kolore zein galtzen dirén noiz saihesten ditugún aditzetiko izenak (edo aditzetiko adjetiboak berdin)

Jarraitzen dú Andres Alberdi-k an bere "Oinarrizko Gramatika" ti 2008, zeintaz jada mintzatu ginén adibidez an gure sarrerá " Andres Alberdi: Euskararen gaurko erronka nagusia sintaxiaren esparruan dago ... ": Euskara, baina, aditz-egituretan oinarritutako joskera baitu , ez da ondo egokitzen nominalizazio-sistema horretara , eta, hori saihesteko, aditz-egiturez baliatzen da . Nola? Aditz-izenaren bidez . Nominalizazio-estilora jo, eta -keta , -en , -era , -mendu , -zio ... eta gisako atzizkiekin sortutako izenak ( aldaketa , burutzapen , sorrera ...) erabili ordez , hobe zaio aditz-estiloari atxikitzea . [Andres Alberdi, 2008:139] Beraz, gabezia sintaktikoak medio (ikus 2329 ), saihestu beharko genuké euskararen nominalizazio-sistema , horren ordez erábiliz aditz-izenak (" -tze " aditz-izenak). Baina, gauza da ze hori ez litzaké baizik beste adabaki bat , zeren aditz-izenek eta aditzetiko izenek ez dituzté ematen orohar ber aukera sintaktiko-diskursibo-semantiko-pragmatiko-expresiboak , baizik ze dirá aukera alternatiboak zein aukeratzen dirén aráuz gure helburu komunikatiboak . Eta hain justu horregatixe existitzen dira aditzetiko izenak , zeren aportatzen baitituzté hainbat aukera eta kolore ( sintaktiko-diskursibo-semantiko-pragmatiko-expresibo ) ki diskursoa, hainbat aukera eta kolore zein galtzen dirén noiz saihesten ditugún aditzetiko izenak (edo aditzetiko adjetiboak berdin ). Bai, errepika daigun: aditzetiko izenek eta baita aditzetiko adjetiboek ere ahalbidetzen dituzté hainbat aukera diskursibo-sintaktiko-semantiko-pragmatiko-expresibo zein desagertzen dirén noiz saihesten ditugún halako aukera linguistikoak (zatio ahuldade sintaktiko hutsa ). Horretaz gainera, aditz-konplementazioa ere ondo ahulagoa da an sintaxi buruazkena respektu burulehena . [2330] [ > > > ]  balbula 2024/04/17 - 00:00:00

Andres Alberdi (2008): "Euskara, baina, aditz-egituretan oinarritutako joskera baitu, ez da ondo egokitzen nominalizazio-sistema horretara, ..."

Dio Andres Alberdi-k ( jarraituz kin nominalizazioak) an bere "Oinarrizko Gramatika" ti 2008, zeintaz jada mintzatu ginén adibidez an gure sarrerá " Andres Alberdi: Euskararen gaurko erronka nagusia sintaxiaren esparruan dago ... ": Euskara, baina, aditz-egituretan oinarritutako joskera baitu , ez da ondo egokitzen nominalizazio-sistema horretara , eta, hori saihesteko, aditz-egiturez baliatzen da. Nola? Aditz-izenaren bidez. Nominalizazio-estilora jo, eta -keta , -en , -era , -mendu , -zio ... eta gisako atzizkiekin sortutako izenak ( aldaketa , burutzapen , sorrera ...) erabili ordez, hobe zaio aditz-estiloari atxikitzea. [Andres Alberdi, 2008:139] Hor, soilik zeháztu ze euskarak ez du joskera bat zein dén oinarritzen an aditz-egiturak , baizik joskera ahulago bat , gutxio potentea (zehazki joskera postpositiboa , zein dén nabariki ahulagoa kin izen-konplementazioa , aditz-konplementazioa , adposizio-konplementazioa , konjuntzio-konplementazioa ... [ikus 2326 ]). [2329] [ > > > ]  balbula 2024/04/16 - 00:00:00