balbula

Seber Altuberena!!!! (1959)

Bai, aurreko sarreran galdetutako esaldia dÃ¡ Seber Altuberena berarena, 1959ko urtarrilean idatzia ki Euskaltzaindia: Mojetan' baita Praille ta Apaiz askotan ere, eta geiago guzi oien goi-nagusi errespetagarrietan' bada siniste illun bezelako zer bat, zeiÃ±ek agintzen baitie , euskera eztutela erabili bear, ezin bestez baizik;... [ Altube (1959), Euskaltzaindiari , in: Euskera. 4. libk., 43-56 or.] Errepikatuko dut: Seber Altuberena!!! 2018/06/22 - 18:44:04

Norena izan liteke ondorengo esaldia?

Hona hemen Jesus Maria Agirrek egindako zazpigarren gogoeta an bere artikulua titulatzen " Gogoeta xumea esapide prepositiboez " ( Administrazioa euskaraz , 100. zk, 2018:22): Zazpigarren burutazioa, erlatibo prepositiboa . Irakurlea konturatuko zen erlatibo prepositiboarenak direla jarritako adibide asko. Arrazoia da egitura horren presentzia giltzarria iruditzen zaidala ebaluatzeko ea konplexu eta aurreiritzirik gabe ari garen hizkera jaso baten eraikuntzan . [Agirre, 2018:22] Horren harira, norena izan liteke ondorengo esaldia? (sintaxian izan ezik, esaldia moldatuta dago afin ez eman arrasto gehiegi) Mojetan, baita praile eta apaiz askotan ere, eta gehiago guzti horien goi-nagusi errespetagarrietan, bada siniste ilun bezalako zer bat, zeinek agintzen baitie, euskara eztutela erabili behar, ezinbestez baizik;... Norena izan liteke? (Ikus norena den an hurrengo sarrera ) 2018/06/18 - 05:42:03

J.M. Agirre: "...jarraituago..."

Hona hemen Jesus Maria Agirrek egindako seigarren gogoeta an bere artikulua titulatzen " Gogoeta xumea esapide prepositiboez " ( Administrazioa euskaraz , 100. zk, 2018:21-22): Seigarren burutazioa, tradizioarekiko etena gainditu beharra . Ikertzaileek diote XX. mendean haustura gertatu zela tradizioarekin eta haren espiritura itzuli behar garela ( Amuriza, Altonaga, Sarasola ). Hirurogeietan gaudenon belaunaldia garbizaletasunaren giroan abiatu zen itzulpengintzan eta, hizkera administratiboari dagokionez, azken aldion Â«euskara errazaÂ»ren inplantazioa bizi izan dugu , plain english en bidetik halako populismo paternalista batek bultzatua. Nire iritziz, idazmolde administratibo pixkat jasoago-jarraituago-konplexuago bat bilatu behar genuke, beldurra galduz hizkera arruntetik batzuetan pixkat gehiago aldentzeari. [Agirre, 2018:21] Jesus Maria Agirrek jasotzen du hor nÃ³la ikertzaileek diote ze XX. mendean tradizioarekiko etena edo haustura gertatu zela an esparrua e sintaxia, eta egia da hala izan zela. Baina, zehatzagoak izateko , XX. mendeko eten hori, etena bainoago , izan zen izugarrizko atzerakada . Aurreko sarreran azpimarratzen genuen nÃ³la tradizio zaharrean ez zen sumatzen arazo handirik ki erabili baliabide sintaktiko akaso berriak , baina edonola ere, aberasgarriak : Erreparatu daiteke nola orduko gure kolegek eskrupulurik gabe jotzen zuten baliabide hauetara. [Agirre, 2018:22] Guztiarekin ere, gauza da ze, urte gutxi batzuetan, euskarak galduko zituen lau mende e progreso sintaktiko idatzia , zein ez zen soilik galdu, baizik ere, ez gutxitan , mespretxatu, erabat zapuztuz lehengo giro sintaktikoa , zein baitzen ezinbestekoa ki jarraitu garatzen euskararen sintaxia. Desbideak aurkÃ¡ garabideak, eta desbideak atera garaile, eta ez gaitezen engaina, hala jarraitzen dute orain ere, halatan ze, etena gainditzeko, atzerapausuak desibili beharko dira, bai eta aurrerapausu berriak eman an norabidea e jarraitutasun koherente eta potentea , nondik naturaltasunez segitzen baita eraginkortasun komunikatiboa, gero eta eraginkortasun handiagoa . 2018/06/18 - 05:42:03

J.M. Agirre: "...konplexu edo aurreiritzi gutxirekin..."

2018/06/10 - 12:49:04

J.M. Agirre: "[esapide prepositiboak]...baliabide funtzional bat gehiago dira"

2018/06/09 - 02:47:04

J.M. Agirre: "...funtzionalitatea...ez datza bakarrik edukia modu ulergarrian ematean""

2018/06/03 - 15:42:04

Distopia? Zein distopia?

Errotetak, bere komentario biziki interesgarrian , elkarren ondoan jartzen ditÃº bi egoera muturrezko : bata utopikoa, eta bestea distopikoa. Aurrena, utopia hau (erabiliz "hon" partikula, zein, esana dugunez, ez den guztiz naturala): Bistan da euskal hiztunen komunitateak adostuko balu nahi duela âhonâ partikula asmatua baliatu hemendik goiti genitivoko morfemaren lana betetzeko, baldin ezarriko balitz abeniko sozial bat puntu horretaz, utziko liokeela laster arrotz izateari eta denborarekin belaunaldi berriek beretuko luketela beste edozein preposizione zahar bat balitz bezala. Eta gero, distopia hau: Alta, ezaguturik euskal jendea, beldur izateko da berehala sortuko liratekela gure artean bi multzo edo gizatalde elkarri amorruz jazarriak: honfiloak eta honfoboak, eta bien artean piztuko litzaken gerrak astinduko lukela euskal hizkuntzaren etxea bere zimenduetaradino (gogoratu hatxearen afera). Zakua galduko genuke orduan peazuaren alde , erran ohi den bezala, eta galdetzeko genuke merezi ote duen euskarari halako nekeak emaitea preposizione xume batengatik (edo, hobeki erran, manera berean sor litezken preposizio andana batengatik). Horra batbederak bere endeleguaren argitan erantzun beharreko galdera. Eta, bien artean, zer dago? Ba, dagÃ³ gradualtasuna , zein den kontzeptu klavea an prozesu guzti hau. Zeren, berdin nola ez dugun espero behar bihar bertan iritsi dadin ez dakit zein adostasun perfektu gÃ¡in ez dakit zein preposizio konkretu (are gutxiago lehenengo egunean eta gÃ¡in "hon", zein, esan bezala, ez den hain naturalki derivatua), berdin-ere argi izan beharko genuke ze, gradualtasunez eta naturaltasunez, aurkitu ahal dirÃ¡ soluziobide seguruak . Hemen, bi aukera daude, edo progresibizatu (bide regresiboak ere hortxe daudelarik) edo folklorizatu (bide progresiborik gabe, hemen ez baitago beste biderik, ezbada folklorizazioa); eta ez bata ez bestea , ez daude arazotatik libre. Zeren distopia folkloriko-normalizatzailea (zein baita aukeratzeÃ¡ bide folkloriko ez-garatzailea baina, aldi berean , saiatzeÃ¡ sozialki normalizatzen hizkuntza) dÃ¡ niretzat liteken distopia sozialki gaiztoena (non, zehatzago, kaltetuenak izanen dirÃ©n [edo hobeki, izaten ari dirÃ©n] betiko moduan indefensoenak ). Ni ere, hura bezala, beti paratuko naiz gizonaren alde . Nik, bistan da, nahigo dut progresibizazio graduala, asmoz eta jakitez egina bai , baina argi izanda hori dela bide normalizatzaile serio bakarra . Eta bai, jakina, aurrena birraurkitu beharko ditugu idazle zaharrek noizbait erabilitako baliabide egoki guztiak, baina baita-ere birraurkitu beharko ditugu euskararen mekanismo garatzaileak afin jarraitu osatzen a-teknologia linguistikoa deitzÃ©n euskara. Eta berdin nola noizbait sortu baitzen "baizik...", sortu beharko dÃ¡ (sortuta dago jadanik): "kontrÃ¡..." ( eta ez soilik "versus..." ), eta bide beretik "aldÃ©...", eta bide beretik "gÃ¡in..." ( matematikan jada erabilia! ), eta bide beretik "kin..." eta bide beretik "e...". Horiek guztiak ere dirÃ¡ euskararenak (berdin ere nola forma bereko baliabide postpositiboak), eta dirÃ¡ euskararenak jada , oraintxe bertan , nahiz oraindik ez ditugun martxan jarri. Soilik falta da aurrerapausuak ematea, gradualki bai baina argi izanda zein den bidea, zeren, gainera, ez dago beste biderik! 2018/05/30 - 20:40:03

Iturriak