balbula

"da... = ...-da-... = ...-da" > "la... = ...-la-... = ...-la" > "...-ra-... = ...-ra" an funtzio ezberdinak an garai ezberdinak

 2025/02/12 - 00:00:00

A(d)latiboa emateko ere (alegia: "nora"), bádira aukera desdoblatu onak nola adibidez "dara..."

 2025/02/11 - 00:00:00

Gogoratuz "dako" postposizio soltea

 2025/02/10 - 00:00:00

"...-gabe" ere idatzi dá erantsia (nola "...-kin"), eta bestaldetik "...-gatik", "...-ganik" edo "...-dako",... idatzi dirá solterik ere

Atzo mintzatzen ginen burúz " ...-kin " postposizio erantsia , eta gauza da ze, haren antzera, " ...-gabe " ere idatzi da erantsia , eta " ...-gatik ", eta " ...-ganik " eta " ...-dako ",... zein solterik ere idatzi diren. Puntu horretaz, ikus ondorengo erabilerak ganik Larramendi (1729), jasoak an gure [ 772 ], non agertzen dén, adibidez, " ...-gabe " erantsia (zein gaur egun idatzi ohi dén solterik): Larramendi-k, an bere " El imposible vencido " ( 1729 ), jasotzen dú, pluralerako , ondorengo aglutinazioak , zein, antzera ere, joan bide litezkén solterik (ikus an edizioa on 1853 ): ac quin —con los, con las. acgatic—por los, por las. acgabe—sin los, sin las. etan—en los, en las. [Larramendi, 1729, tik edizioa on 1853:2] nahiz sigularrean eramaten dú genitiboa: a ré quin —con el, con la; agátic—por el, por la. agábe—sin el, sin la. án, eán, agán—en el, en la. [Larramendi, 1729, tik edizioa on 1853:2] Alternantzia absolutibo-genitibo horrek erakusten dú " kin " atzizki aglutinatu bat, aski independentea , zein, nola genioen gorago, arazogabe idatzi litekén solterik , printzipioz postpositiboki: laguna kin , lagunak kin halan-ze, dudagabe, dena gelditzen da perfektuki prest arrén egin aukerako jauzi prepositiboa : kin laguna, kin lagunak Beti ere, aukeran . Jakina, " ...-gabe " postposizio erantsi hori ere desdobla daiteke arazogabe an bere biki prepositiboa " gabé... = gabén... ". antzera nola " kin... " edo " aúrka... ". [2628] [ > > > ]  2025/02/09 - 00:00:00

"kin...", "an...", "tik...",... hain dira naturalak ze naturalki ateratzen dira

 2025/02/08 - 00:00:00

"...-kin" kasu soziatiboa finean dá postposizio erantsi bat, zein desdoblatu ahal dén antzera nola postposizio solteak

Atzokoan sartzen genuén " kin... " artén desdoblamendu oso errazak zeren finean baliabide postpositibo hori, antzera nola beste batzuk, dá postposizio erantsi bat , zein isolatu eta aurreratu ahal dén kin antzeko erraztasuna zein postposizio solteak nola " ordéz... ". Gainera " kin " postpositiboa testigatu dá erantsia ki izen absolutiboak , areago erraztuz bere desdoblamendua (" kin... = kin-eta... ). Horretaz mintzo ginen an ondorengo sarrera: - [599] Aglutinazioak errazten dú isolamendua on postposizioak: adibidez, "kin" soziatiboa Har dezagun kasua on " -kin " postposizio soziatibo erantsia : kasu horretan argi ikusten da ze postposizioaren gorputza dá " kin " hori, zeinen sorbidea, aztertu denez, izanen litzaké " kide " izena gehi kasu inesiboá " ...-n ", osatuz " kiden " (= " kide + n "), zeinen higaduratik etorriko litzakén " kin " soziatiboa. " kin " soziatiboa, gainera, ager daiteke loturik ki absolutiboa , nola an Landuchio-ren hiztegia (1562): Vere personea quin Oyña quin çapaldu Gozo quin [adibideok atera dira tik "Euskal morfologiaren historia", Azkarate-Altuna, 2001:105] nahiz gehienetan agértu loturik ki genitiboa , osatuz " ...-re kin " = " ...rekin ": ... ahalque requin eta modestia requin acotra ditecen. [adibide hau atera da tikan "Euskal morfologiaren historia", Azkarate-Altuna, 2001:106] Azkarate-k eta Altuna-k (2001) argitzen digute ze: " -(r)e " atzizkia aztertzean esan bezala, Schuchardtek (1923:57) argitu zuen -kin < kide + -n (inesiboa) zela, aurretik genitiboa zuena; beraz, erdal itzulpena ' en compañía de ' izango litzateke. Mitxelenak (1972, 1977) eta gainerako gramatikariek ere (Irigoien 1978, Trask 1997) ontzat eman dute azalpen hau. Hala dio Mitxelenak: "Com. -kin , - ki 'con' < -kien , que en d'Urte alterna con el más frecuente -kiñ < * -kide-n ' en compañía de ' D'Urte ez da, ordea, - kien erabiltzen duen bakarra, Tartasen ondorengo adibidean ere horixe baitugu, azken bokal sudurkariak salatzen duenez: Iencoarequie Ceruco gloriara baitoa ( Onsa... , 62) Atzizkiaren aldagaiei gagozkiela, Mitxelenak (1977:308) dioen bezala, kide batzuetan inesiboko -n gabe ageriko zaigu, -ki forman, edo -la harturik, -kila forman. [Azkarate-Altuna , "Euskal morfologiaren historia", 2001:106] Argítu ze aipuko * -kide-n horretako asteriskoak signifikatzen du ze forma hori, zehazki horrela, ez dela inon jaso (alegia, ez dagoela dokumentatua ), baizik ze forma hori teorikoa dela , teorikoki berreraikia , teorikoki derivatua . Aglutinazioak errazten dú isolamendua on postposizioak: adibidez, " kin " postposizio soziatiboa zein den itsasten ki genitiboa edo absolutiboa arrén sor dadin gaur egungo atziki soziatibo estandarra . Bai," ...-kin " kasu soziatiboa finean dá postposizio erantsi bat , zein desdoblatu ahal dén antzera nola postposizio solteak . [2626] [ > > > ]  2025/02/07 - 00:00:00

Ez gaitezen hasi tik bukaera. Has gaitezen tik hasiera, eta gero gradualki hizkuntzak berak eskatuko ditú baliabide burulehen gehiago

 2025/02/06 - 00:00:00

Hizkuntzak evoluzionatzen dira bilatuz funtzionalitate komunikatiboa arrén erantzun ki garai ezberdinetako baldintzak eta beharrak

 2025/02/05 - 00:00:00

Baina, bistan denez, behin ohituta, estruktura horiek galdu duté euren bitxitasun guztia arrén bihurtu ezinbesteko

 2025/02/04 - 00:00:00

Hemen oinarrizko kontua da ze bádaude aukera linguistikoak zein dirén gaur egun eta baldintza orokorretan biziki produktiboak komunikatiboki (respektu beste aukera linguistiko batzuk zein dirén gaur egun eta baldintza orokorretan askoz mugatuagoak komunikatiboki)

 2025/02/03 - 00:00:00

Nabigatu euskaraz